Aflevering 21 - Klinisch redeneren: acute nierinsufficiëntie

Welkom terug bij deel 2 van maart nier-maand van de House of GodCast. Nadat we jullie vorige keer alles verteld hebben over hoe de nieren werken en wat je precies hebt aan een kreatinine- en ureumwaarde, bespreken we deze week waar je aan moet denken als je geconfronteerd wordt met een acute nierinsufficiëntie. Welke vragen stel je, welke onderzoeken zet je in en uiteindelijk, hoe corrigeer jij die kreatinine-waarde? Dit en meer, deze week in de House of GodCast.

Shownotes
00.00 Introductie

01:20 Oorzaken van een acute nierinsufficiëntie
A priori is de kans dat je op de spoedeisende hulp te maken hebt met ofwel een postrenaal probleem (zoals prostaathypertrofie) of een prerenaal probleem (zoals braken/sepsis/diarree) veruit het grootst. De kans dat je te maken hebt met een glomerulonefritis is (helaas) een stuk kleiner. In het ziekenhuis wordt de kans wel groter op een iatrogene nierinsufficiëntie (dus bijvoorbeeld medicamenteus, rondom een operatie of contrast).

03:15 Voorbereiding
Met name van belang, wat zijn de eerdere kreatinine-waarden en zijn er al eerdere tekenen van een nierinsufficiëntie, bijvoorbeeld een eerder verhoogde kreatinine-waarde of misschien wel proteinurie? Of heeft patient misschien een ziekte waarvan we weten dat die het risico op een nieraandoening verhoogt, zoals bijvoorbeeld hypertensie of diabetes mellitus?

06:36 Anamnese

10:35 Lichamelijk onderzoek
Met name hier belangrijk om de volumestatus van de patient in kaart te brengen, is deze patient hypovolemisch, normovolemisch of hypervolemisch? Bedenk dat bij veneuze stuwing ten gevolge van hartfalen niet alleen maar de beenvaten gestuwd zijn, maar ook de vena renalis en dat dit leidt tot verminderde perfusie van de nier.

15:20 Bloedonderzoek
Bekijk of er sprake zijn van metabole gevolgen van de nierinsufficiëntie (metabole acidose, hypocalciemie, hyperfosfatemie, hyperkaliemie), dit helpt je niet over wat nou precies de oorzaak is, maar is wel belangrijk om te weten en kan van levensbelang zijn.

21:40 Urineonderzoek
Als je bij de interne geneeskunde zit dan moet je eigenlijk wel een fractioneel natriumexcretie bepalen. Hierbij krijg je een idee of er mogelijk sprake is van arteriele ondervulling. De gedachte hierbij is dat een onvoldoende geperfundeerde nier meer natrium gaat resorberen, hierdoor wordt de fractionele excretie van natrium lager. Niet vergeten, als iemand diuretica gebruikt dan is de fractionele natriumexcretie ook hoog als er ondervulling, bepaal dan de fractionele ureum- of urinezuurexcretie.

26:35 Beeldvormend onderzoek
Hierbij is met name de echo van de nieren van belang. Is er sprake van hydronefrose (dilatatie van het verzamelsysteem ten gevolge van verminderde afvloed, dus postrenaal probleem)? Wat is de grootte van de nieren? Kleinere nieren pleit voor een chronische nierinsufficientie.

28:50 Eerste stappen op de SEH
Kijk kritisch naar de medicatielijst! Als er nefrotoxische medicatie in staat, stoppen! NSAIDs, ACE-remmers, SGLT2-remmers interfereren met de renale autoregulatie van de bloedtoevoer, dus deze kun je misschien beter even staken tijdens een acute nierinsufficiëntie (SLGT2-remmers en ACE-remmers hebben op lange termijn wel een gunstige invloed op de nierfunctie, dus niet vergeten te herstarten!). Bedenk daarnaast of er misschien medicatie is die je moet aanpassen op een verminderde nierfunctie (antibiotica, antidiabetica, antistolling en neuroleptica, check hiervoor het farmacotherapeutisch kompas).

We zijn erg benieuwd naar wat jullie van onze podcast vinden, dus geef alsjeblieft je feedback door via houseofgodcast@gmail.com, laat ons weten waar je in de toekomst nog meer afleveringen over zouden willen horen, vergeet ons niet te volgen op instagram en geef een waardering aan deze podcast op spotify!